Humaan Biomonitoringsonderzoek
Naar aanleiding van de PFAS-verontreiniging in de omgeving van het bedrijf 3M start de Vlaamse regering een Humaan Biomonitoringsproject (HBM) dat via metingen in de mens blootstelling en effecten in beeld zal brengen. De nieuwe kennis uit dit onderzoek moet ons inzichten leveren hoe de verdere blootstelling aan PFAS op korte en langere termijn kan verminderd worden en hoe de gezondheid van de Vlaming zo goed mogelijk kan worden beschermd.
Het Departement Omgeving coördineert, in samenwerking met het Agentschap Zorg en Gezondheid, grootschalige onderzoeken waarbij chemische stoffen in het menselijk lichaam in verband worden gebracht met de omgeving en met persoonlijke gewoontes en factoren. Zo werden naast onderzoeken over heel Vlaanderen, ook al onderzoeken gedaan voor specifieke chemische stoffen in hotspots zoals Genk-Zuid, Menen en de Gentse Kanaalzone. De resultaten gaven aanleiding tot gerichte acties en beleidsopties. Rond PFAS werd Vlaanderenbreed al onderzoek gedaan. Dat leidde o.a. tot de opmaak van het PFAS actieplan. Een hotspot HBM-onderzoek werd echter nog niet gevoerd.
Daarom gaf minister Demir vorig jaar opdracht om zo’n hotspotonderzoek uit te voeren in de directe omgeving rond de 3M-fabriek in Zwijndrecht. Het onderzoek volgt op het bloedonderzoek dat AZG vorig jaar bij 800 buurtbewoners van 3M uitvoerde. Dat onderzoek toonde toen hoge waarden van PFAS-stoffen in het bloed aan. Het Humaan Biomonitoringsonderzoek gaat een hele stap verder. Daarbij zullen bij deelnemers metingen van PFAS in bloed gekoppeld worden aan metingen van het stof dat zich bevindt in en om de woning van deelnemers, aan levensstijl, aan leeftijd en geslacht, metingen in groenten en eieren uit de tuin, metingen in compost en regenwater enz. Zo kan een geïntegreerde risico-analyse uitgevoerd worden en een klinische koppeling gemaakt worden naar gezondheidseffecten, en zal er bekeken worden hoe de resultaten medisch geïnterpreteerd kunnen worden.
Bij zo’n HBM-onderzoek wordt van elke deelnemer naast analyse van bloed of urine een zo volledig mogelijk beeld opgemaakt van factoren die de blootstelling en gezondheidsimpact beïnvloeden (voeding, roken, sociale achtergrond, leeftijd, woonomgeving, hobby’s enz.). De opgebouwde kennis om zo’n grootschalige humane biomonitoringsonderzoeken uit te voeren, vormt de basis van het onderzoek dat nu in de omgeving van 3M uit de startblokken schiet. De partners die dit onderzoek uitvoeren, zijn de Universiteit Antwerpen, VITO, het Provinciaal Instituut voor Hygiëne (PIH), de Universiteit Hasselt en de Vrije Universiteit Brussel (VUB).
Zo'n 300 jongeren tussen 12 en 17 jaar uit deze omgeving lieten hun bloed testen in 2022.
Resultaten jongerenstudie naar het verband tussen PFAS en gezondheid bekend (update 25/04/2023)
De jongerenstudie in de omgeving van 3M bevestigt de impact van blootstelling aan PFAS op de gezondheid:
Jongeren die wonen binnen een straal van 5 km rond 3M hebben meer PFOS in hun bloed dan leeftijdsgenoten uit algemeen Vlaanderen. We zien een verband tussen een hogere blootstelling aan verschillende PFAS-componenten en een verstoring van het immuunsysteem. Daarnaast vinden we effecten op de hormonen, groei en puberteit bij hogere PFAS-waarden in het lichaam. Deze bevindingen zijn in overeenstemming met de wetenschappelijke literatuur waaruit eerder al bleek dat PFAS immuunverstorend en hormoonverstorend kunnen zijn.
Consumptie van eieren van eigen kippen is een belangrijke bron van PFOS. PFAS kunnen ook in het lichaam terechtkomen via lokaal geteelde groenten, fruit en noten. Deze resultaten bevestigen het belang van het toepassen van de no regret-maatregelen (geen eieren of kleinvee uit eigen tuin eten, groenten uit eigen tuin matigen, et cetera) die eerder al werden afgekondigd door de Vlaamse overheid.
Vanuit Kruibeke zijn geen jongeren die hebben deelgenomen aan het onderzoek, aangezien in de 5 km zone rondom de 3M fabriek op het grondgebied van Kruibeke geen jongeren tussen 13 en 17 jaar wonen.
De deelnemers ontvingen de resultaten op maandag 24 april 2023 in de brievenbus.
De resultaten worden meer in detail toegelicht op 2 infoavonden waarop iedereen welkom is.
Toelichting op 2 infoavonden
- 25|04: online infoavond om 20 uur
- 02|05: fysieke infoavond om 20 uur in basisschool Het Laar, Laarstraat 10 in Zwijndrecht
Grootschalig bloedonderzoek voor alle leeftijden
Naast het jongerenonderzoek werd een grootschalig onderzoek opgestart waarbij alle inwoners in een straal van 5 km rond 3M gratis een bloedstaal kunnen laten onderzoeken op de aanwezigheid van PFAS.
Wie? Iedereen die binnen een straal van 5 km rond 3M (ten westen van de Schelde) woont, kan zich vrijwillig aanmelden voor een bloedafname. Ook kinderen kunnen zich aanmelden.
Twijfel je of je woont binnen de straal van 5km die is afgebakend? Tijdens het online inschrijven voor dit onderzoek, moet je de straatnaam van je woonplaats aanvinken in een uitklaplijst met straatnamen. Staat jouw straat niet in het lijstje, dan kom je niet in aanmerking voor dit onderzoek.
Wat? Via een bloedafname zal PFAS in het bloed gemeten worden. Op basis van het PFAS-bloedresultaat kan niet voorspeld worden welke nadelige gezondheidseffecten u ondervindt of in de toekomst kan ondervinden. Het geeft wel zicht op de blootstelling aan PFAS. Het Agentschap Zorg en Gezondheid raadt mensen aan om de no regret-maatregelen op te volgen.
Wanneer? De bloedafnames zullen starten in het voorjaar van 2023. Het bloedonderzoek zal over meerdere jaren lopen.
Hoe? Mensen kunnen zich hier online aanmelden tot 31 oktober 2023 (termijn verlengd, update 26/06/'23). Bij de online aanmelding is de mogelijkheid voorzien om ook andere mensen aan te melden, die bv. minder digitaal vaardig zijn. U heeft wel het rijksregisternummer nodig van de persoon die u wilt inschrijven.
Voor het wetenschappelijk onderzoek is een groot aantal deelnemers zeker belangrijk. Voldoende aantallen laten immers toe om robuustere uitspraken te doen over mogelijke verbanden met blootstellingsbronnen en gezondheidsrisico’s.
Behoud no regret-maatregelen
Het lokaal bestuur wenst het belang en de naleving van de onderstaande no regretmaatregelen nogmaals onder de aandacht te brengen, specifiek voor de inwoners van Kruibeke.
In een zone van 5 km (voor Kruibeke ca zone Hogenakkerhoek: zie kaart)
- Geen eigen geteelde eieren consumeren.
In een zone van 5 km tot 10 km (voor Kruibeke ca tot Bazel centrum en E17 afrit Haasdonk/Bazel: zie kaart)
- Max 1 eigen geteeld ei consumeren per persoon per week.
In heel Vlaanderen
- Gezonde voeding is voor iedereen belangrijk: cf. de aanbevelingen in de voedingsdriehoek. Gebruik daarbij een mix van voeding van verschillende bronnen (winkel, zelf-geteeld, …)
Bijlagen
- Presentatie info avond Zwijndrecht 2 mei 2023 12,8 Mb pdf
